شهر اردبیل معمولا بیشتر با طبیعت زیبا و منحصر به فرد و آب و هوای لطیفش شناخته می شود و شاید کمتر کسی بداند که این شهر یکی از جالب ترین نقاط تاریخی کشور محسوب می شود و بناها و سایت های تاریخی و همچنین خانه های قدیمی زیادی در آن وجود دارد که با زیبایی هایش می افزاید.
یکی از خانه های قدیمی و زیبای اردبیل خانه ارشادی است این خانه ی تاریخی در خیابان کاشانی ، کوچه اوچدکان واقع شده است. این بنا که در اواخر دوره قاجار ساخته شده است از بدو احداث دارای کاربری مسکونی بوده و از نظر تزئینات معماری و سبک ساخت یکی از بناهای زیبای شهر اردبیل است. در دوران پهلوی دوم این بنا را به عنوان مدرسه به آموزش و پرورش واگذار نموده اند.
خانه ارشادی باقیمانده ای از یک خانه بزرگ اربابی می باشد که در دوره های مختلف تفکیک ، تخریب و نوسازی گردیده است.
این بنا از نظر سازه ای با مصالح بنایی اجرا شده ، دارای پی های سنگی پر شده با ملات ماسه – آهک و دیواره های بیرونی آجری و داخل خشتی می باشد. ازاره جداره های بیرونی بنا از چهره ردیف سنگ بازالت سیاه تیشه ای با تراش دستی ، تشکیل یافته که با قرنیزه ده سانتی متری از همان جنس پوشش داده شده است.
دیوارهایی که بر روی این ازاره ها قرار گرفته اند از آجر ۲۰×۲۰ سنتی با ملات ماسه – آهک میباشد که با طاق نماها ، مقرنس های گچی ، در و پنجره های چوبی و شیشه های رنگی مزین گشته اند.
پوششی که در سقف استفاده شده بصورت طاقهای آجری ، پوشش تخت با تیرهای چوبی و گنبدهایی که با مقرنس های گچی تزئین یافته اند ، می باشد.
بخاری های دیواری که در شاه نشین قرار دارند ، در و پنجره های چوبی ترکیب یافته با شیشه های رنگی بصورت طرح های اسلیمی و همچنین طاق نماهای گچی – آجری حیاط از دیگر تزئینات موجود در خانه ارشادی هستند .
بنا در بخش شاه نشین ، اتاقهای جانبی و همچنین دو ورودی دارای تزئینات گچی بصورت قاب بندی و مقرنس های گچی می باشد که مقرنسها صرفاً جنبه تزئینی و پرکنندگی دارند.
خانه ارشادی اردبیل در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ی ثبت ۶۶۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.